ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုဝင္ဘာလမွ ေဖေဖာ္ ဝါရီလအထိ ေဆာင္းရာသီရယ္လို႔ သတ္ မွတ္ထားၿပီး ဇန္နဝါရီ အေအးဆုံးကာလ ေက်ာ္လြန္ျဖတ္သန္းရင္၊ ပ်ိဳေမတို႔အလွ အပေတြျဖစ္တဲ့ ဆံပင္ေဗာက္ထျခင္း၊ အသားပပ္ျခင္း၊ ေဆာင္းတြင္းကာလ ဖေနာင့္ကြဲျခင္း၊ အသံဝင္ျခင္းတို႔ ႀကဳံၾက ရပါတယ္။
#ေဗာက္ထျခင္း
ေဗာက္ထျခင္း (Sebarrhoea Der matitis) ဟာ ႏွင္းခူအေပ်ာ့ (Dan druff) လို႔ လူသိမ်ားတယ္။ အေရျပားမႈိတစ္မ်ိဳး
ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္။
ယင္းႏွင္းခူဟာ ဦးေရျပားအျဖစ္ အဆီ အိတ္ေတြရွိတဲ့
နဖူး၊ မ်က္ခုံး၊ ႏွာေခါင္း ေဘးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္နဲ႔ နားေအာက္ ဘက္မွ ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ေနာက္ေက်ာနဲ႔
ရင္ဘတ္အေပၚပိုင္းမွာ ေတြ႕ရတယ္။ ဆံပင္ မွအပ က်န္ေနရာေတြျဖစ္ရင္ ဝါက်င့္က်င့္၊ ေစးကပ္ကပ္
အေၾကးခြံေတြကို ေသခ်ာ ၾကည့္ရင္ ေတြ႕ရတတ္တယ္။ ဦးေခါင္းမွာ ေဗာက္ထရင္ ကုတ္လိုက္တာနဲ႔
ေဗာက္ ဖတ္ေဖြးေဖြး ျမင္ရတယ္။ ဦးေရအဆီျပန္ သူ၊
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားသူမွာ ပိုျဖစ္တတ္ တယ္။ မ်ိဳး႐ိုးလိုက္တတ္တယ္။ ဇင့္ဓာတ္ ေလ်ာ့သူေတြမွာ
အေတြ႕ရမ်ားတယ္။
ေဗာက္ထတာကို ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္လိုက္နဲ႔
သံသရာလည္ တတ္ပါတယ္။ တစ္အိမ္လုံးတစ္ၿပိဳင္နက္ တည္း အားလုံး “ေဗာက္သတ္”ဖို႔လို တယ္။ ကီတိုကိုနေဇာ
မႈိသတ္ေဆးပါတဲ့ ေခါင္းေလၽွာ္ရည္ သုံးႏိုင္တယ္။ ေဗာက္ထ ေစတဲ့မႈိကို ပိုမိုႏွိမ္နင္းႏိုင္တယ္။
ေခါင္း ေလၽွာ္လို႔ အျမႇဳပ္ထတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ေရမေလာင္းခ်ဘဲ အနည္းဆုံး ၃ မိနစ္၊ ၄ မိနစ္ေလာက္
ေခါင္းႏွင့္ရင္ဘတ္နဲ႔ မ်က္ႏွာေပၚက အျမႇဳပ္ေတြနဲ႔ လိမ္းက်ံၿပီး မွ ေရေလာင္းခ်သင့္ပါတယ္။
ဇင့္၊ ဆီလီနီယမ္နဲ႔ သန္႔စင္ထားတဲ့ ကတၱရာဓာတ္အနည္းငယ္ပါတဲ့
ေခါင္းေလၽွာ္ ရည္၊ စတီး႐ြိဳက္အေပ်ာ့စား လိမ္းေဆး (ဆာလ္ဖာလိမ္းေဆး)တို႔လည္း သုံးႏိုင္
ပါတယ္။ ေဗာက္ျပန္မထဖို႔ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး အေရးႀကီးၿပီး ႏွင္းခူအဆင့္ ျဖစ္ရင္
မိသားစုဆရာဝန္၊ အေရးျပား ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသသင့္တယ္။ ေသေလာက္ တဲ့ေရာဂါမဟုတ္ေပမယ့္"ေဗာက္"ရွင္းဖို႔
ေတာ့လိုတယ္။
#ဖေနာင့္ကြဲျခင္း
ေဆာင္းတြင္းကာလမွာ အေရျပား အေပၚယံလႊာ အစိုဓာတ္
ရာခိုင္ႏႈန္း ၂၀ ရွိၿပီး ယင္းက ေရဓာတ္ဆုံး႐ႈံးမႈ အမ်ား ဆုံးျဖစ္တယ္။ ေဆာင္းရာသီမွာ
ေျမာက္ ဘက္ေလေအးေတြက အသားပပ္ေစ တယ္။ ဖေနာင့္ကြဲျခင္းဟာ ေဆာင္းရာသီ မွာ အေတြ႕ရမ်ားၿပီး
အလွအပျပႆနာ သာမက ပိုးဝင္လို႔၊ အလုပ္မဆင္းႏိုင္၊ အခန္းေအာင္းကုသလို႔ မႏိုင္ျဖစ္လာရင္၊
မိသားစုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသသင့္တဲ့ ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ လက္နဲ႔ ေျခဖဝါး မွာ လက္ဆီ၊
ေျခဆီထြက္ေလ့ရွိတယ္။ ယင္းအဆီအထြက္နည္းရင္ ဖေနာင့္ကြဲတာ မ်ိဳး လက္အေရျပား ကြာသလိုမ်ိဳးျဖစ္
တတ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေလေအးခန္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူေတြမွာ အေပၚယံ အေရျပားအစိုဓာတ္ ရာခိုင္ႏႈန္း
၂၀ ေလ်ာ့ နည္းေစတဲ့အျပင္ ေဆာင္းတြင္းကာလ လက္ဆီ၊ ေျခဆီမထြက္ဘဲ ဖေနာင့္ကြဲ ျခင္း၊ လက္အေရျပားကြာျခင္းျဖစ္တယ္။
ဖေနာင့္ကြဲ၊ လက္အေရျပားကြာျခင္း ဆိုးလာရင္
ဒုတိယကူးစက္ေရာဂါ (Sec
ondary Infection) ဝင္ေရာက္လာလို႔၊
ပဋိဇီ၀ေဆး၊ အနာသက္သာေဆးမ်ား ေပးၿပီး တစ္ရက္သုံးႀကိမ္ေကၽြး
ကုသ ႏိုင္ပါတယ္။ သာမန္ဖေနာင့္ကြဲတာ အေရျပားကြာတယ္ဆိုရင္ အလွဆီလိမ္း ေပးသင့္တယ္။ အဆီတစ္ခုခု
ၾကားခံေန ရင္ ဒီထက္ဆက္ကြဲတာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ ဘူး။ မ်ိဳး႐ိုးလည္း လိုက္တတ္တယ္။
သာမန္ဖေနာင့္ကြဲရင္ အင္တီေအာက္ စီဒင့္လိမ္းေဆး
လိမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ စီနဲ႔ ဗီတာမင္အီးပါတဲ့ခရင္ လိမ္းသင့္ တယ္။ ေရဓာတ္ျဖည့္ေပးရမယ္။
ေရခဲေရ၊ အေအး မေသာက္သင့္ဘူး။ ေရဆာရင္ ေရပဲေသာက္သင့္တယ္။ အခ်ိဳရည္မေသာက္ သင့္ပါ။ အရက္၊
ဘီယာ၊ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္း ျဖတ္ရမယ္။
ေနရာင္ထဲသြားရင္ ေနေရာင္ခံခရင္ လိမ္းသြားရမယ္။
ႏွစ္နာရီမွာ တစ္ခါ လိမ္းရမယ္။ သို႔မဟုတ္ သနပ္ခါးလိမ္း ရမယ္။ အေအးခန္းမွာ အခ်ိန္ျပည့္မေန
သင့္ဘူး။ အေရျပားေတြ ေရဓာတ္ဆုံး႐ႈံး လို႔ ဖေနာင့္ကြဲတာမ်ိဳးနဲ႔ အသားေရ ေျခာက္ေသြ႕မႈ
အမ်ားဆုံးျဖစ္ရတယ္။
#အသားပပ္ျခင္း
ေဆာင္းရာသီမွာ အေရွ႕ေျမာက္ေလ ေအးေတြေၾကာင့္
အသားပပ္ျခင္း၊ ရာသီ ဥတုနဲ႔မတည့္ဘဲ အင္ပ်ဥ္ထျခင္း ရွိတတ္ တယ္။ အသားပပ္ျခင္းဆိုရာမွာ
လူ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ခံႏိုင္ရည္ျခင္း မတူၾက ဘူး။ အသားအေရေပၚ မ်က္ႏွာျပင္က ေရဓာတ္ ရာခိုင္ႏႈန္း
၂၀ ကို ဆုံး႐ႈံးတဲ့ အခါ အသားပပ္တာျဖစ္လာတယ္။ အဲကြန္းခန္းထဲ တစ္ေနကုန္ အလုပ္လုပ္ ျခင္း၊
ေဆာင္းကာလ အေအးဒဏ္၊ ရာသီဥတုျပင္းထန္ျခင္း၊ အျပင္ဘက္ ထြက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ရျခင္း၊ အပူအေအး
ေျပာင္းလဲမႈမ်ားရင္ အသားပပ္ေလ့ရွိ တယ္။ အေရျပားဓာတ္မတည့္တဲ့အခါ လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
အစာအာဟာရမွာ အရည္႐ႊမ္းတဲ့ သစ္သီးနဲ႔ဟင္းသီးဟင္း ႐ြက္ ပိုမိုစားေပးသင့္တယ္။
အရက္ဘီယာတို႔ဟာ ခႏၶာကိုယ္ေႏြး ေထြးေစတာမွန္ေပမယ့္
ေရဓာတ္ဆုံး႐ႈံးမႈ မ်ားေစလို႔ အသားပပ္ေစတယ္။ ေရမ်ား မ်ားေသာက္ဖို႔လိုတယ္။ ေရဆာရင္ ေရပဲ
ေသာက္ရမယ္။ အခ်ိဳရည္၊ ဘီယာ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ ေရေသာက္ျခင္းက ဆီးဝမ္း မွန္ေစတဲ့အျပင္
အေရျပားမွာရွိ သင့္တင့္တဲ့ ေရပမာဏ ရာခိုင္ႏႈန္း ၂၀ ျဖည့္ဆည္းေပးတယ္။
အသားပပ္တာ ကာကြယ္ဖို႔ အလွဆီ၊ သံလြင္ဆီ လိမ္းႏိုင္တယ္။
ေန႔လယ္ ေနပူ ထဲ ထြက္မယ္ဆို ေနေရာင္ခံမိတ္ကပ္ ခရင္မ္ကို ႏွစ္နာရီျပည့္တိုင္း တစ္ႀကိမ္
လိမ္း သို႔မဟုတ္ သနပ္ခါးလိမ္း ေပးသင့္ ပါတယ္။
ဗီတာမင္အီးပါတဲ့ လိမ္းေဆးက အသားပပ္တာ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။
ေသာက္ေဆး ဗီတာမင္အီးေသာက္ေပး ႏိုင္တယ္။ အေရျပားအသားမပပ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးတယ္။
#အသံဝင္ျခင္း
ေဆာင္းရာသီမွာ အသံဝင္ျခင္းကို လူတိုင္းႀကဳံေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
အတိုင္း အတာထက္ပိုၿပီး စကားေျပာရတာမ်ား လို႔ စကားက်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆိုျခင္းေၾကာင့္လည္း
ျဖစ္ရတယ္။ ဝက္ဆီစတဲ့ ျပည့္၀ဆီ၊ အဆီအႏွစ္ စား ျခင္း၊ ေရခ်ိဳးမွားျခင္း၊ ေရခဲေရေအး အေသာက္မ်ားျခင္းေၾကာင့္
ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသံဝင္ျခင္း အသံပ်က္ျခင္းဟာ အသံ အိုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္
ျဖစ္တယ္။ အသံအိုးေရာင္ျခင္းကို အဆုတ္ တီဘီေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
ကာလသားေရာဂါ ေၾကာင့္ အသံအိုးအတြင္း အနာျဖစ္ျခင္း၊ ကေလးဘ၀ ဝက္သက္၊ ဆုံဆို႔၊ ၾကက္ ၫွာေခ်ာင္းဆိုးတို႔ျဖစ္ျခင္း၊
အသံအိုးမွာ အသား၊ အသားပို၊ အက်ိတ္လုံး၊ ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အသံဝင္ျခင္း၊ အသံပ်က္ျခင္း
ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အသံအိုးထိခိုက္မိရင္ အသံဝင္ႏိုင္တဲ့ အျပင္
အျခားေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အသံဝင္ေလ့ရွိတယ္။ သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္း ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း၊
ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလုံးရွိ ႂကြက္သားအားနည္းျခင္း၊ အရက္စြဲျခင္း၊ ေမးခိုင္ေရာဂါေၾကာင့္ ႂကြက္တက္ျခင္း
ေၾကာင့္ အသံဝင္ႏိုင္ပါတယ္။ ကေလး ဘ၀ ကာကြယ္ေဆးငါးမ်ိဳး၊
ဆုံဆို႔၊ ၾကက္ၫွာေခ်ာင္းဆိုး၊ အသည္းေရာင္ဘီ၊ ဦးေႏွာက္အေျမႇးေရာင္ ကာကြယ္ေဆးမ်ား အသက္
ႏွစ္လ၊ ေလးလႏွင့္ ေျခာက္လ မွာ ထိုးေပးဖို႔လိုၿပီး ပိုလီယိုအစက္ခ် တိုက္ေကၽြးရမယ္။ အသက္
ႏွစ္လသားမွာ တီဘီကာကြယ္ေဆး (BCG) ထိုးႏွံရ မယ္။
အသက္ ကိုးလႏွင့္ တစ္ႏွစ္ခြဲမွာ ဝက္သက္ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံရမယ္။
အသံဝင္ျခင္းမွ ကာကြယ္ဖို႔ ေအာ္ဟစ္ ေျပာဆိုျခင္း၊
မရပ္မနားၾကာၾကာစကား ေျပာျခင္း၊ သီခ်င္းေအာ္ဟစ္သီဆိုျခင္းတို႔ ဆင္ျခင္သင့္တယ္။ အဆိုေတာ္ေတြဟာ
တစ္ပတ္ႏွစ္ရက္ခန္႔ အနားေပးရမယ္။ အသံေကာင္းေအာင္ သံပရာရည္စတဲ့ သဘာ၀သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေသာက္ေပးရ
မယ္။ ေရခဲ၊ အေအးေရွာင္ရမယ္။
ေဒါက္တာလြင္သန္႔
