လြန္ခဲ့ေသာ
ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ကတည္းကစ၍ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ဇီ၀ိန္ကို ေႁခြလာခဲ့ပါတယ္။
ေဆးသိပၸံနည္းပညာမ်ား တစ္ေန႔တျခား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာတာရယ္၊ ျပည္သူမ်ား က်န္းမာေရး အျမင္ရွိလာၿပီး
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ၏ ေရွ႕ေျပးနိမိတ္မ်ားကို သိရွိလာတာေၾကာင့္လည္း ၄င္းကင္ဆာျဖင့္ အေသ
အေပ်ာက္ႏႈန္း သိသိသာသာက်ဆင္းသြားပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေရွးယခင္ကေလာက္ မမ်ားျပားလွေသာ္လည္း
ႏွစ္စဥ္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖင့္ ေသဆံုးမႈကေတာ့ ကမၻာႏွင့္အ၀န္းရွိေနၾကတုန္းပါပဲ။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါဟာ
ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသက္ႀကီးေသာအမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္သာ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိေသာ္လည္း အသက္ ၄၀ ၀န္းက်င္
အမ်ဳိး သမီးမ်ားတြင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေလ့လာမႈ မွတ္တမ္းမ်ားအရ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဟာ
ကမၻာေပၚတြင္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ အမ်ဳိးသမီးငါးသိန္းေက်ာ္ျဖစ္ပြားေနၿပီး တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေသဆံုးသူႏွစ္သိန္းခြဲေက်ာ္ရွိေၾကာင္း၊
ႏွစ္မိနစ္လွ်င္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦး သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖင့္ ေသဆံုးေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာႏွင့္
ကူးစက္ပိုး
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါဟာ ႂကြက္ႏို႔ပိုး
(ေခၚ) HPV
(Human Papilloma Virus)
ပိုးေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္ပြားၿပီး
၄င္းပိုးမွာ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေသာ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါ
တယ္။ HPV ပိုး အမ်ဳိးေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ခန္႔ရွိတဲ့အနက္ ပိုးမ်ဳိးကြဲ
၁၆ ႏွင့္ ၁၈ မွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါကို ရာခိုင္ႏႈန္း ၇၀ ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး က်န္ပိုးမ်ဳိးကြဲမ်ားမွာ
ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ HPV
ပိုးမ်ဳိးကြဲတခ်ဳိ႕မွာ သားအိမ္ေခါင္းထဲ ၀င္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း၊
၉၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ခုခံအားျဖင့္ ေရာဂါပိုးကို တိုက္ႏိုင္ေၾကာင္းႏွင့္
ပိုးအမ်ဳိးကြဲ ၁၆ ႏွင့္ ၁၈ မွာမူ တျခားပိုးမ်ားထက္ သားအိမ္ေခါင္းအတြင္း ဆက္လက္တည္ရွိႏိုင္ကာ
ကင္ဆာေရာဂါအဆင့္အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာႏွင့္
ျမန္မာျပည္
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္စဥ္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားသူ
အမ်ဳိးသမီးဦးေရ ၆၄၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး၊ ၃၅၀၀ ေက်ာ္မွာ ေသဆံုးေနေၾကာင္း WHO
မွ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါ ဟာ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းၿပီးပါက
ဒုတိယအျဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါျဖစ္ၿပီး၊ ၄င္းေရာဂါႏွင့္ပင္ ေသဆံုးမႈလည္း အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနေၾကာင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆရာ၀န္အသင္းက သတိေပးထားပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးကို
အသက္ ၉ ႏွစ္မွ ၁၃ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ား ထိုးႏွံေပးသင့္ၿပီး၊ ထိုအရြယ္တြင္ မထိုးႏွံျဖစ္
ခဲ့ပါက အိမ္ေထာင္မက်ေသးမီ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ အရြယ္ထိထိုးႏိုင္ေၾကာင္း အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ရန္ကုန္ဗဟို
အမ်ဳိး သမီးေဆး႐ံုႀကီးတြင္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါ ကာကြယ္ေရးအစီအစဥ္အရ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ
ရွိ မရွိ စစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ ေဆးကုသေပးျခင္းတို႔ကို အပတ္စဥ္ တနလၤာ၊ အဂၤါ၊ ဗုဒၶဟူးေန႔မ်ားတြင္
မြန္းလြဲ ၁ နာရီမွ ညေန ၄ နာရီအထိ အခမဲ့ ျပဳလုပ္ေပးလ်က္ရွိပါတယ္။ လက္ရွိတြင္ ကာကြယ္ေဆးကိုးမ်ဳိး
ထိုးေပးေနၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ အလွဴရွင္အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုမွ ထည့္၀င္ေသာ ကာကြယ္ေဆးေျခာက္မ်ဳိးႏွင့္
ကမၻာ့ကုလသမဂၢက်န္းမာေရးအဖြဲ႕ အစည္းမွ ကူညီေပးေသာ ကာကြယ္ေဆးသံုးမ်ဳိးတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံထားပါက ျဖစ္ပြားမႈကို ၉၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း
သိရပါတယ္။
ျဖစ္ပြားရေသာအေၾကာင္းရင္း
ေရာဂါျဖစ္ရေသာ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ သားအိမ္ေခါင္းဆိုင္ရာ
ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ဆဲလ္မ်ားႀကီး ထြားလာျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္မ်ားျခင္း၊ ငယ္ရြယ္စဥ္ လိင္ဆက္ဆံမႈစတင္ျခင္း၊
သေႏၶတားေဆးမ်ားသံုးစြဲျခင္း၊ ကိုယ္ခံအားစနစ္အား နည္းျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရပါတယ္။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါအေျခအေနမ်ားကို ဖတ္႐ႈရင္း မိမိႏွင့္တကြ အျခားေသာအမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အသက္အႏၲရာယ္ကို
ဆြဲဆန္႔ထားႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
စားေသာက္မႈပံုစံ
နည္းစနစ္မက်ျခင္း
အထူးသျဖင့္ အ၀လြန္ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ အာဟာရဓာတ္ပမာဏမျပည့္မီတဲ့
ready made
အစား အစာေတြကို ေန႔တဓူ၀စားေသာက္ျခင္းေၾကာင့္
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္လာဖို႔ တြန္းအား ျဖစ္ေစပါတယ္။
ပဋိသေႏၶတားေဆးမ်ား၏
ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး
ေလ့လာစမ္းစစ္မႈ မွတ္တမ္းမ်ား အရ၊ ပဋိသေႏၶတားေဆးကို
ငါးႏွစ္ႏွင့္အထက္ စြဲ၍ သံုးစြဲလာသူ အမ်ဳိးသမီး မ်ားမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္မႈ
အခြင့္ အလမ္းမ်ားေနပါတယ္။
မ်ဳိး႐ိုးလိုက္ျခင္း
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာနဲ႔ပတ္သက္၍ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ
ထိုကင္ဆာဟာ မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တယ္/ မ်ဳိး႐ိုး မလိုက္ဘူးဟု သုေတသီမ်ားအၾကား အျငင္းပြား မႈေတြရွိေနၾကပါတယ္။
မိခင္၊ အဘြား၊ ႀကီးေဒၚစသူေတြမွာ ထိုကင္ ဆာရွိေနပါက မိမိမွာလည္း ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလားအလာ
သုံးဆခန္႔ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ သုေတ သီမ်ားကေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဟာ မ်ဳိး႐ိုးမလိုက္ႏိုင္ဟု
ဆိုပါတယ္။ မ်ဳိး႐ိုးထဲမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ပြားသူရွိေနပါက ေပါ့ေပါ့ဆဆ သေဘာမထားသင့္ေပ။
HIV ပိုးအႏၲရာယ္
HIV
ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတဲ့ AIDS ေရာဂါဟာ ကိုယ္ခံစြမ္းအင္ေတြကို ဖ်က္ ဆီးပစ္တာေၾကာင့္ Human Papilloma Virus (HPV) (ေခၚ) ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါပိုးကို အဆမတန္ တိုးပြားလာၿပီးေနာက္
ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးအျဖစ္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ တြန္းအားေပးလာပါတယ္။
ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း
ေဆးရြက္ႀကီးထဲမွာပါရွိတဲ့
ဓာတ္ပစၥည္းမ်ားဟာ သားအိမ္ေခါင္း၏ ဆဲလ္မ်ားထဲရွိ DNA ကို
ပ်က္စီးေစ ႐ံုသာမက၊ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကို အဆမတန္ျပန္႔ပြားေစပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ေဆးရြက္ႀကီးက
ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္ကို ဆုတ္ယုတ္လာေစတာေၾကာင့္၊ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ HPV ကူးစက္ပိုးမႊားမ်ားကို
မတိုက္ခိုက္ႏိုင္ ေတာ့ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ လံုး၀မေသာက္တတ္သူမ်ားထက္
သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလားအလာႏွစ္ဆေက်ာ္ ပိုလာႏိုင္ပါတယ္။
မၾကာခဏ
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ကေလးမ်ားျခင္း
သားသမီးသုံးဦးႏွင့္အထက္ ေမြးခဲ့ေသာ မိခင္ေတြမွာ
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အလားအလာ ပိုေနပါတယ္။
အရြယ္မေရာက္ခင္
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း
အသက္
၁၇ ႏွစ္မတိုင္ခင္ (အရြယ္မေရာက္ေသးခင္)မွာ မိမိရဲ ့ပထမဦးဆံုးကေလးကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခဲ့သူ
မ်ားဟာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ေရာက္မွ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သူမ်ားထက္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ
အလားအလာ ႏွစ္ဆပိုပါတယ္။
ႀကိဳတင္ကာကြယ္နည္း
တကယ္တမ္းမွာေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ေနေၾကာင္းကို
အလြယ္တကူမသိႏိုင္ပါဘူး။ ကင္ဆာ ပထမအဆင့္ေရာက္မွသာ သိသြားၾကတာမ်ဳိးပါ။ သို႔ေသာ္ သိပ္ၿပီးမစိုးရိမ္ၾကပါနဲ
့။ ေအာက္ပါ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ နည္းမ်ားျဖင့္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္လို႔ရပါတယ္။
အသားစကိုစစ္ေဆးျခင္း
Pap smears (ေခၚ) သားအိမ္ေခါင္း အစအနကိုထုတ္၍
အဏုစိတ္ၾကည့္မွန္ေျပာင္းျဖင့္ စစ္ေဆးနည္း ျဖစ္ပါ တယ္။ ပ်မ္းမွ်အသက္ ၂၀ မွ ၃၀ ၾကား အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ
သံုးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ပံုမွန္ စစ္ေဆးသင့္ၿပီး၊ အသက္ ၃၀ မွ ၆၅ ႏွစ္ၾကား အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ
သံုးႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ငါးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ပံုမွန္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္အမ်ဳိးသမီးႀကီးမ်ားကေတာ့
၄င္းတို႔သက္တမ္းအတြင္း သံုးႀကိမ္ေလာက္ စစ္ေဆးခဲ့ဖူးၿပီး၊ ဘာေရာဂါလကၡ ဏာမွ မျပခဲ့ဖူးဆိုရင္ေတာ့
Pap smears
စစ္ေဆးဖို႔ မလိုအပ္ေတာ့ပါဘူး။
HPV ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္း
အခ်ဳိ႕ေသာ ေဆးသုေတသီမ်ားက အမ်ဳိသမီးတိုင္းသာမက
အမ်ဳိးသား အားလံုး အသက္ ၂၀ မတိုင္မီ HPV ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္းျဖင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ
ျဖစ္မလာေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ ဒါ့ျပင္ သမီးမိန္းကေလးမ်ား အသက္ကုိးႏွစ္အရြယ္မွစ၍
သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းဟာ ကင္ဆာမျဖစ္ရန္ အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္နည္းျဖစ္ပါတယ္။
ကာကြယ္ေဆးကို အသက္ ၉ ႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္ၾကား ဆိုပါက ႏွစ္ႀကိမ္ထိုးသင့္ၿပီး အသက္ ၁၅ ႏွစ္
အထက္ဆိုပါက သံုးႀကိမ္ထိုးရပါမယ္။ HPV
ရွိသူမ်ားအပါအ၀င္ ကုိယ္ ခံအားနည္းသူ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကေတာ့ သံုးႀကိမ္ထိုးရန္ လိုအပ္ပါတယ္။
ေဆးလိပ္မေသာက္ျခင္း
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအပါအ၀င္ မည္သည့္ေရာဂါအတြက္မ်ဳိးမဆို
ေဆးလိပ္ဟာ(လံုး၀)ေကာင္းက်ဳိးမေပး ပါဘူး။ မိမိကိုယ္တိုင္ ေဆးလိပ္မေသာက္ေသာ္ျငား၊ တစ္ဆင့္ခံ
စီးကရက္မီးခိုးေငြ႕ကို ႐ွဴ႐ိႈက္ရသူမ်ားမွာလည္း ေဘးျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိႏွင့္တကြ
မိမိပတ္၀န္းက်င္ရွိသူမ်ားကို ဆိုးက်ဳိးျပဳတဲ့ ေဆးလိပ္ကို ေ၀းေ၀းက ေရွာင္ၾကပါ။
လိင္မွတစ္ဆင့္မကူးစက္ေအာင္
ကာကြယ္ျခင္း
HPV ပိုးရွိတဲ့ အမ်ဳိးသားႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံမိတဲ့အခါ၊
မိမိကိုပါကူးစက္လာၿပီး ထိုမွတစ္ဆင့္ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္
လိင္မွတစ္ဆင့္ ျဖစ္ပြားသည့္ကူးစက္ပိုးမႊားမ်ား အႏ္ၲရာယ္မွကင္းေ၀း ေအာင္ (ေနာင္ေရး စိတ္ေအးရေအာင္)
အခုအခံအကာအကြယ္သံုး၍ လိင္ဆက္ဆံပါ။
အထက္ပါအခ်က္မ်ားကုိ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ပြားျခင္းကုိ ႀကိဳတင္သိရွိ ႏုိင္ၿပီး ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ႏုိင္မွာ
ျဖစ္ပါတယ္။
ေပါက္ေပါက္
အတြဲ(၁၃)၊ အမွတ္(၁၅)
